انواع عایق رطوبتی مدرن و سنتی
عایق رطوبتی برای حفاظت از ساختمان در برابر نفوذ رطوبت استفاده می‌شود. از جمله کاربردهای آن می‌توان به نفوذناپذیری سقف، کف و دیوارها در برابر رطوبت اشاره کرد. به این ترتیب مواردی نظیر آب و رطوبت باعث تخریب ساختمان نخواهند شد.
عایق رطوبتی دارای انواع مختلفی است و معمولا از موادی نظیر فویلهای رطوبتی و ممبرانهای پلاستیکی، مواد آبگیری، عایق‌های رزینی و عایق‌های مختلف تشکیل می‌شود. به منظور استفاده نیز عایق به بخشهایی نظیر کف، سقف و دیوارها اضافه خواهد شد. عایق‌ها در انواع مختلف رولی، ورق، پوشش و به شکلهای دیگر در بازار موجود است. استفاده از عایق‌های رطوبتی از رشد قارچ، پوسیدگی مواد و در نتیجه تخریب ساختمان و آسیب به سلامتی ساکنین جلوگیری کرده و به همین دلیل اهمیت زیادی دارد. در این مطلب قصد داریم به بررسی انواع سنتی و مدرن عایق‌های رطوبتی بپردازیم.
دلایل ضرورت عایق رطوبتی
عایق رطوبتی برای حفاظت از ساختمان در برابر آثار مخرب رطوبت ضروری است. رطوبت، دشمن پنهان ساختمان‌ها، می‌تواند به مرور زمان آسیب‌های جبران‌ناپذیری به سازه و سلامتی ساکنین وارد کند. استفاده از عایق‌های رطوبتی، راه حلی موثر برای مقابله با این دشمن خاموش است.
مزایای استفاده از عایق‌های رطوبتی:
جلوگیری از تخریب ساختمان: رطوبت، عامل اصلی تخریب مصالح ساختمانی مانند چوب، آجر، گچ و فلز است. عایق رطوبتی با ایجاد یک لایه محافظ، از نفوذ رطوبت به داخل ساختمان جلوگیری کرده و از پوسیدگی، ترک خوردگی، فرسایش و رشد قارچ و کپک در مصالح جلوگیری می‌کند.
افزایش عمر مفید ساختمان: با حفاظت از مصالح ساختمانی، عایق رطوبتی به طور چشمگیری عمر مفید ساختمان را افزایش می‌دهد.
کاهش هزینه‌های تعمیرات و نگهداری: رطوبت می‌تواند منجر به هزینه‌های هنگفت تعمیرات و نگهداری شود. عایق رطوبتی با جلوگیری از بروز مشکلات ناشی از رطوبت، این هزینه‌ها را به طور قابل توجهی کاهش می‌دهد.
بهبود کیفیت هوای داخلی: رطوبت بالا، محیطی مناسب برای رشد قارچ و کپک است که می‌تواند منجر به مشکلات تنفسی، آلرژی و بیماری‌های دیگر شود. عایق رطوبتی با کنترل میزان رطوبت، به ارتقای کیفیت هوای داخلی و سلامتی ساکنین کمک می‌کند.
جلوگیری از مشکلات ناشی از رطوبت: رطوبت می‌تواند باعث ایجاد بوی نامطبوع، نم زدگی دیوارها و سقف، لغزندگی سطوح و … شود. عایق رطوبتی با جلوگیری از نفوذ رطوبت، این مشکلات را نیز از بین می‌برد.
کاهش اتلاف گرما و سرما: رطوبت بالا، عایق‌بندی ساختمان را ضعیف کرده و اتلاف گرما و سرما را افزایش می‌دهد. عایق رطوبتی با جلوگیری از نفوذ رطوبت، به حفظ دمای مطلوب در داخل ساختمان کمک کرده و مصرف انرژی را به طور قابل توجهی کاهش می‌دهد.
انواع عایق رطوبتی در ساختمان
عایق رطوبتی دارای مزایای زیادی است و ضرورت کاربرد آن به دلیل حفاظت از ساختمان در برابر رطوبت احساس می‌شود. ایران دارای شرایط اقلیمی متفاوت و منابع نفتی است. از دیرباز قیر و گونی به عنوان یکی از عایق‌های رطوبتی رایج شناخته می‌شود. اما با پیشرفت علم در حال حاضر عایقهایی یک لایه و انعطافپذیر با قابلیت اجرا روی سطوح مختلف ساخته شده است. عایق‌های رطوبتی علاوه بر قیر در انواع مختلف قطران، پلیمری، پیشساخته، تیشو، پشم شیشه، رنگ، ضد زنگ، ماستیک و درزبند و … وجود دارد.
عایق رطوبتی قیر
عایق رطوبتی قیر از جمله مواد سنتی و سنگین در صنعت ساختمانسازی محسوب می‌شود. کاربرد اصلی آن نیز مربوط به ساختمان‌های قدیمی است. از ویژگی‌های این محصول می‌توان به مقاومت بالا در برابر رطوبت به دلیل عایق و آبگریز بودن، ماندگاری بالا و مقاومت در برابر عوامل محیطی اشاره کرد. به این ترتیب مانع از نفوذ رطوبت به ساختمان خواهد شد. البته باید توجه داشت که زمانی قیر کارایی مناسبی از خود ارائه خواهد داد که مراحل نصب و نگهداری به شکل صحیح انجام شود. از دیگر ویژگی‌های قیر باید به بوی ناخوشایند آن اشاره کرد. با وجود عایق‌های پیشرفته و منطبق با استانداردهای ساختمانی مدرن مصرف قیر کاهش یافته است.
# انواع قیر: عایق رطوبتی قیر با توجه به مواد تشکیلدهنده و فرایند تولید در دو دسته زیر قابل تقسیمبندی است:
قیرهای طبیعی (معدنی): عایق رطوبتی معدنی یا همان قیر طبیعی طی تغییر مواد آلی مختلف در زمین تولید می‌شود. به عنوان مثال چوب یا ذغال سنگ از معمولترین مواد برای تولید قیر معدنی به شمار می‌روند. قیر طبیعی با توجه به ترکیب مواد و منشا تولید دارای ویژگی‌های مختلفی خواهد بود.
قیرهای نفتی (پالوده): عایق رطوبتی قیر نفتی با نام آسفالت شناخته شده و با فرآیند تقطیر نفت تولید می‌شود. پالوده از مواد نفتی مشتق شده و ضدآب بوده و در دماهای مختلف دارای خاصیت انعطاف‌پذیری است. این عایق ماده پایه برای تولید آسفالت محسوب شده که برای پوشش خیابانها- راهها و صنایع مختلف نظیر ساختمانسازی کاربرد دارد.
عایق قیرگونی
عایق رطوبتی قیرگونی از انواع سنتی عایق محسوب شده و هنوز هم در برخی موارد قابل استفاده است. همچنین قیر و گونی در زمینه ساخت و نگهداری ساختمان‌های سنتی کاربرد دارد. از ویژگی‌های این عایق می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خاصیت آبگریزی: قیرگونی به دلیل آبگریز و عایق بودن مانع از ورود رطوبت به ساختمان و تخریب آن خواهد شد.
- مقاومت بالا در برابر خوردگی و عوامل محیطی: قیر و گونی دارای مقاومت بالایی در برابر عوامل محیطی نظیر حرارت و خوردگی است و باعث افزایش مقاومت ساختمان خواهد شد.
- انعطاف‌پذیری: عایق رطوبتی قیر و گونی دارای قابلیت تغییر شکل و هماهنگی با جهشهای ساختمان است.
- ماندگاری بالا: این عایق در صورت نصب و نگهداری مناسب دارای تاثیر طولانیمدت است.
در حال حاضر از عایق‌های رطوبتی پیشرفتهتر و سازگار با استانداردهای ساختمانی مدرن به جای مواردی نظیر قیرگونی استفاده می‌شود.
قیر و گونی علاوه بر مزایای ذکر شده دارای معایبی به شرح زیر است:
- بوی ناخوشایند
- زمانبر بودن مراحل نصب و خشک شدن
- نیاز به انجام مرتب فرآیند نگهداری
- حساسیت نسبت به تغییرات دما
- احتمال بروز ترک و نشتی در صورت نصب غیراصولی
- دارای محدودیت کاربرد
عایق رطوبتی قطران
عایق رطوبتی قطران با ظاهری سیاه و لزج در صنایع مختلفی نظیر راه و ساختمان کاربرد دارد. این محصول از مواد آبگریزی مانند مواد پلیمری یا قیر نفتی تولید می‌شود. قطران روی سطح دیوارها و سازه‌ها به شکل پوشش اعمال شده و نقش عایق را ایفا می‌کند. به این ترتیب عایق مانع از نفوذ رطوبت به ساختمان شده و علاوه بر حفظ کیفیت هوای داخلی عمر مصالح ساختمانی و سازه را افزایش خواهد داد.
عایق های رطوبتی پیش ساخته
عایق رطوبتی پیشساخته از موادی نظیر فویل پلاستیکی- ممبرانهای پلی اولفین (TPO)- EPDM (مواد پلیمری) و PVC تولید می‌شود. این محصول از قبل ساخته شده و سپس نصب آن انجام می‌شود. از مزایای عایق‌های پیشساخته می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نصب آسان
- ماندگاری بالا
- مقاوم در برابر شکستگی
- کیفیت کنترل شده
- تنوع کاربردها
البته این عایق دارای معایبی نظیر بالا بودن هزینه و در برخی موارد محدودیتهای درجه حرارت و انعطاف‌پذیری است. در نهایت باید گفت که خرید اصولی عایق پیشساخته با در نظر گرفتن شرایط محیطی و نیازهای پروژه ممکن خواهد بود.
عایق پشم شیشه
عایق رطوبتی پشم شیشه علاوه بر حفظ سازه از نفوذ رطوبت، عایق حرارتی و صوتی نیز محسوب می‌شود. این محصول در حقیقت شیشه ذوب شده است که به شکل رشتههای نازک تولید می‌شود. از جمله مزایای پشم شیشه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- محافظت از سازه در برابر نفوذ رطوبت
- حفظ دمای داخلی سازه و کمک به کاهش هزینه انرژی
- جذب و کاهش دادن صداها و نویزهای محیط
- امکان بازیافت و استفاده مجدد
- مقرون به صرفه بودن
عایق رطوبتی تیشو
عایق رطوبتی تیشو، با دارا بودن بافتی ظریف اما قدرتمند از الیاف شیشه، نقشی کلیدی در صنعت عایق‌بندی ایفا می‌کند. این محصول با قرارگیری منظم و یکنواخت الیاف شیشه در کنار یکدیگر، به عنوان حاملی ایده‌آل در تولید عایق‌های رطوبتی و عایق‌کاری لوله‌های گاز و آب به کار می‌رود. تیشو با ایجاد لایه‌ای عایق، از نفوذ رطوبت به سطوح و لوله‌ها جلوگیری کرده و مانع از خوردگی، زنگ‌زدگی و فرسایش آنها در گذر زمان می‌شود.
علاوه بر مقاومت مثال‌زدنی در برابر رطوبت، تیشو به دلیل ماهیت غیرقابل اشتعال خود، در برابر آتش‌سوزی نیز مقاوم بوده و از گسترش حریق جلوگیری می‌کند. در اکثر موارد، رزین فنولیک به ترکیبات تیشو اضافه می‌شود تا استحکام و پایداری آن را در برابر عوامل محیطی و فشارهای مکانیکی دوچندان کند.
ماستیکها و درزبندها
عایق رطوبتی دارای انواع مختلفی از جمله ماستیکها و درزبندها است. در دنیای ساختوساز، ماستیک و درزبندها نقشی حیاتی در پر کردن شکاف‌ها و درزها ایفا می‌کنند. این مواد که از طیف وسیعی از متریال‌ها مانند سیلیکون، پلی‌یورتان، لاتکس و ترکیبات پلیمری دیگر ساخته می‌شوند، می‌توانند ویژگی‌های متنوعی از جمله انعطاف‌پذیری، پایداری حرارتی، مقاومت در برابر اشعه UV و نفوذ رطوبت را ارائه دهند. انتخاب بهترین گزینه از میان این تنوع، به نوع کاربری، شرایط محیطی و نیازهای عایقی و درزبندی پروژه شما بستگی دارد.
پرایمرها
عایق رطوبتی برای عملکرد بهتر نیاز به پایه‌ای محکم دارد. پرایمرها، گروهی از محصولات مبتنی بر قیر، رزین، افزودنی‌ها و حلال‌های مختلف، نقشی کلیدی در آماده‌سازی سطوح برای عایق‌بندی و محافظت ایفا می‌کنند. این پوشش‌های مایع که به وسیله قلم‌مو، غلطک یا اسپری بر روی سطوح اعمال می‌شوند، با ایجاد لایه‌ای ضد رطوبت و ضد زنگ، پایه‌ای محکم برای عایق‌بندی و جلوگیری از خوردگی فراهم می‌کنند.
پرایمرها با نفوذ به منافذ و ترک‌های سطح، چسبندگی عایق‌ها را به طور چشمگیری افزایش می‌دهند و از جدا شدن آنها در گذر زمان جلوگیری می‌کنند. علاوه بر این، پرایمرها می‌توانند سطح را صاف و یکدست کرده و ناهمواری‌ها را از بین ببرند تا عایق به طور یکنواخت بر روی آن اعمال شود.
کاربرد پرایمرها بسیار متنوع است و در عایق‌بندی سطوح مختلف مانند بام‌ها، دیوارها، لوله‌ها، مخازن و سازه‌های فلزی مورد استفاده قرار می‌گیرند. انتخاب پرایمر به نوع سطح، شرایط محیطی و نوع عایق بستگی دارد.
سیلرها
عایق رطوبتی از نوع سیلر، در طیف وسیعی از رنگ‌های شفاف و متنوع، به بازار عرضه می‌شود. اما در کمال تعجب، رنگ سیلر نقشی خاصی در عملکرد عایق رطوبتی ایفا نمی‌کند و بیشتر جنبه تزئینی و تطبیق با رنگ و طراحی سازه‌ها و سطوح را دارد.
عملکرد اصلی سیلرهای عایق رطوبتی، نفوذ به عمق مصالح و ایجاد لایه‌ای نفوذناپذیر در برابر رطوبت است. این لایه محافظ، مانع از نفوذ آب به سطوح و سازه‌ها شده و از آنها در برابر آسیب‌های ناشی از رطوبت مانند فرسایش، خوردگی و رشد قارچ و کپک محافظت می‌کند.
عایق رطوبتی پلیمری
عایق رطوبتی پلیمری، که با نام‌های ممبران یا پوشش عایق رطوبتی نیز شناخته می‌شود، از جنس پلیمرها ساخته شده و به عنوان لایه‌ای نفوذناپذیر در برابر رطوبت، در ساختمان‌ها و سازه‌ها به کار می‌رود. این عایق نوین، مانعی قدرتمند در برابر نفوذ آب و رطوبت به داخل سازه‌ها و محیط‌های داخلی ایجاد می‌کند و از آنها در برابر آسیب‌های ناشی از رطوبت محافظت می‌کند.
عایق رطوبتی بر پایه سیمان
عایق رطوبتی بر پایه سیمان با ترکیب دو جزئی پس از مخلوط شدن با آب، به راحتی بر روی سطوح بتنی، آجری و … قابل اجرا خواهد بود. ویژگی منحصر به فرد این عایق‌ها، خاصیت الاستیکی آنها پس از خشک شدن است. این خاصیت، مقاومت بالایی در برابر ضربات، فشارهای جانبی و تغییرات دما به آنها می‌بخشد و از ترک خوردن یا شکستن عایق جلوگیری می‌کند. علاوه بر این، به دلیل استفاده از سیمان در ساختار این عایق‌ها، هیچ ماده سمی در آنها وجود ندارد و می‌توان با خیال آسوده در داخل مخازن آب آشامیدنی نیز از آنها استفاده کرد. بنابراین، عایق‌های رطوبتی دو جزئی بر پایه سیمان، به دلیل مقاومت بالا، انعطاف‌پذیری و عدم وجود مواد سمی، انتخابی ایده‌آل برای عایق‌بندی سطوح مختلف در برابر رطوبت به شمار می‌روند.
عایق رطوبتی ایزوشینگل
عایق رطوبتی ایزوشینگل، محصولی نوین و کارآمد است که از لایه‌ای مستحکم از قیر اصلاح شده با پلیمرهای مرغوب و یک لایه پلی استر یا تیشو تشکیل شده است. این عایق، به عنوان پوششی ایده‌آل برای سقف‌های شیب‌دار با زاویه بیش از 15 درجه شناخته می‌شود و مزایای متعددی را به همراه دارد. نصب آسان، وزن کم و عدم ایجاد بار اضافی بر سازه سقف، عمر طولانی و مقاومت بالا در برابر عوامل جوی، تنوع در طرح و رنگ و جلوه‌ای زیبا، از جمله مزایای بارز ایزوشینگل به شمار می‌رود.
عایق رطوبتی ایزوفلکس
عایق رطوبتی نوین ایزوفلکس، به صورت سرد و مایع اجرا می‌شود و مزایای متعددی را به همراه دارد. این محصول، با ایجاد پوشش یکپارچه و بدون درز، مانعی نفوذناپذیر در برابر رطوبت و آب ایجاد می‌کند و از سازه‌ها در برابر آسیب‌های ناشی از رطوبت محافظت می‌کند. ایزوفلکس، به دلیل مقاومت بالا در برابر اشعه ماوراء بنفش، برای عایق‌بندی سطوح خارجی مانند بام‌ها و نماهای ساختمان نیز ایده‌آل است. وزن کم این عایق، بار اضافی بر سازه تحمیل نمی‌کند و از این نظر، انتخابی مناسب برای ساختمان‌های حساس به بارگذاری محسوب می‌شود.
سخن آخر
عایق رطوبتی در انواع مختلف سنتی و نوین در بازار وجود دارد. از دیگر انواع نوین عایق‌های رطوبتی می‌توان به نماسیل، واترسیل، آرت فلکس، رنگ نانو، ایزوپل، ایزوگام، XPS و عایق الاستومتری اشاره کرد. هر کدام از این موارد ویژگی‌های خاص خود را داشته و باید متناسب با نیازهای پروژه انتخاب شوند.
